Στη μάχη των Πλαταιών μαζί με τους Αιγινήτες υπηρετούσε ο Λάμπων υιός του Πυθέα ο οποίος αφού ζήτησε να δεί τον Παυσανία του είπε το εξής:
«Γιε του Κλεόμβροτου, οι υπηρεσίες που πρόσφερες είναι πέρα από κάθε προσδοκία. Οι Θεοί σου έδωσαν το προνόμιο να γίνεις σωτήρας της Ελλάδας και να γράψεις το όνομά σου στην ιστορία.
Τώρα, ως επισφράγιση όλων αυτών, υπάρχει κάτι ακόμα που απομένει να κάνεις για να αυξήσεις τη φήμη σου και ταυτόχρονα να κάνεις τους ξένους να σκεφτούν καλύτερα την επόμενη φορά που θα προσβάλουν ή θα πειράξουν τους Έλληνες.
Όταν ο Λεωνίδας σκοτώθηκε στις Θερμοπύλες, ο Ξέρξης κι ο Μαρδόνιος του έκοψαν το κεφάλι και το κάρφωσαν σ’ έναν πάσσαλο. Ανταποδίδοντας τα ίδια θα κερδίσεις τον θαυμασμό όχι μόνο όλων των Σπαρτιατών αλλά και όλων των Ελλήνων. Κάρφωσε το σώμα του Μαρδόνιου σ’ έναν πάσσαλο κι ο Λεωνίδας, ο αδελφός του πατέρα σου, θα έχει πάρει εκδίκηση».
Ο Λάμπωνας πίστευε ότι η πρόταση του θα γινόταν δεκτή. Ο Παυσανίας ωστόσο απάντησε ως εξής:
«Σ’ ευχαριστώ, Αιγινήτη φίλε μου, για την καλή πρόθεση και το ενδιαφέρον σου για εμένα όμως όσον αφορά στην κρίση σου, έκανες λάθος.
Πρώτα εκθειάζεις εμένα και την πατρίδα μου με επαίνους για τη νίκη μου κι έπειτα τα εκμηδενίζεις όλα συμβουλεύοντάς με να βεβηλώσω το σώμα ενός νεκρού και λέγοντας ότι η φήμη μου θα απλωθεί περισσότερο, αν διαπράξω μια βάρβαρη πράξη που ταιριάζει περισσότερο στους βαρβάρους τους οποίους εμείς οι Έλληνες θεωρούμε αποτρόπαια.
Η απάντηση μου είναι όχι………..σ’ αυτό το θέμα δε θα ικανοποιήσω τους Αιγινήτες ούτε κανέναν άλλο που προτείνει παρόμοιες πράξεις. Μου είναι αρκετό να ικανοποιήσω τους Σπαρτιάτες, που εκτιμούν την αξιοπρέπεια και την ευσέβεια στα λόγια και στα έργα.
Όσο για τον Λεωνίδα που για χάρη του μου ζητάς να εκδικηθώ, υποστηρίζω πως έχει πάρει ήδη άφθονη εκδίκηση…..ασφαλώς οι αμέτρητες ζωές που χάθηκαν είναι αρκετή αποζημίωση, όχι μόνο για τον Λεωνίδα αλλά και για όλους τους άλλους που έπεσαν στις Θερμοπύλες. Μην ξανάρθεις ποτέ να μου κάνεις παρόμοια πρόταση και να ευγνωμονείς την τύχη σου που φεύγεις ατιμώρητος». (Ηρόδοτος 78,79)
Στο ανωτέρω ιστορικό συμβάν διαπιστώνουμε τη μεγαλοψυχία και μεγαλοθυμία του ηγέτη – νικητή…….και κάτι ακόμα…………..τη βαθύτατη περιφρόνηση - απαξίωση στους κόλακες.
Η διαφορά νοοτροπίας μεταξύ αρχαίων και νεοελλήνων έγκειται στο γεγονός ότι οι πρώτοι τηρούσαν αρχές και ηθικές αξίες με οιοδήποτε κόστος.
Οι δεύτεροι υπερασπίζονται την ανυπαρξία αρχών και ηθικών αξιών με οιοδήποτε κόστος।
